Ağır yüklerin veya eşyaların taşınması kapsamında kullanılan vinçler, belirli aralıklarla bakım ve kontrollerden geçirilmesi gereken iş makineleridir. Bu bakımların periyodik olarak gerçekleştirilmemesi sonucunda birçok can veya mal kaybı yaşanabilmektedir. Son derece önemli bir husus olan bakım ve kontrol işlemleri, mutlaka profesyoneller tarafından gerçekleştirilmelidir. Peki vinçlerin bakımı ve kontrolü nasıl olmalı?
Vinçlerin bakım ve kontrollerinin nasıl gerçekleştirileceğine dair 6331 sayılı yasa ile sabitlenen birçok kural bulunmaktadır. Vinçler, alanında uzman eğitim almış ve nitelikli kişiler tarafından kontrol edilmelidir. Bu kişiler, vinçlerin veya ekipmanlarının servisinden, bakımından veya tamiratından sorumlu olarak görevlendirilmelidir. En az 2 bin saatlik saha deneyimine sahip olan uzman kişilerin mutlaka alanında uzman olması şartı aranmalıdır. Bu nedenle sektörde hizmet veren firmaların veya kişilerin vinç kullanımı açısından bilgisiz ve deneyimsiz kişilere kontrol yaptırmaması gerekmektedir. Bunun yanı sıra vinçleri kontrol edecek olan kişinin bu araçlar ile ilgili olarak güvenlik, tasarım, raporlama veya uygulama gibi alanlarda bilgili olması gerekmektedir.
Vinçler sırasıyla ilk kontrol muayenesi, işlevsellik testi, ara kontroller ve periyodik muayene şeklinde kontrol edilip bakıma tabi tutulmaktadır. Bu süreçler, belirli zamanlara yayılarak yalnızca uzmanlar tarafından yönetilmelidir. Deforme olmuş parçalar veya gevşek cıvatalar bu süreçte tamir edilmekte veya ihtiyaç duyuluyorsa yenisiyle değiştirilmektedir.
Vinçler, belirli aralıklarla kontrol ve bakım işlemlerine tabi tutulmaktadır. Bu bakım ve kontroller sırasında vinçlerin sağlamlıkları ve aynı zamanda çeşitli donanımsal problemleri test edilmektedir. Sadece uzmanlar ve yetkin kişiler tarafından test edilen bu işlemler sonucunda bazı parçalar tamir edilmekte veya yenisi ile değiştirilmektedir.
Vinç kontrolü sırasında tespit edilen sorunların en kısa sürede giderilmesi gerekmektedir. Arızalı vinçlerin hiçbir şekilde sahaya çıkmaması tavsiye edilmektedir. Vinçler, ağır iş yüküne sahip araçlar olmalarından ötürü belirli bir süreden sonra deformasyona maruz kalabilmektedir. Bu deformasyonların ise vincin çalışırken sürece etki etmemesi açısından araçların bakımlarının düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Eğer iş sırasında bu deformasyonlar tespit edilirse hem süreç tehlikeye atılmış olacak hem de maddi açıdan çok daha fazla ödeme yapılması gerekecektir.
Vinçler, kaldırabilecekleri yük açısından farklı gruplarda sınıflandırılmaktadır. Bu kapsamda her vinç, her yük için uygun değildir. Vinç satın almadan veya kiralama işlemi yapılmadan önce aracın hangi sahada nasıl bir yükü kaldıracağı mutlaka biliniyor olmalıdır. Örnekle açıklamak gerekirse ortalama 5’er tonluk bir ağırlık için yüksek kapasiteli vinç almak gereksiz bir işlem olacaktır. Bu sebeple taşınmak istenen yükün ağırlığının önceden biliniyor olması süreci rahatlatacaktır.
Vincin kaldırabileceği ağırlık, tamamen vincin sahip olduğu özellikler ile doğru orantılıdır. Fabrika veya liman gibi alanlarda ağırlıklı olarak kullanılan sabit vinçler, 2 ile 10 ton arasında yük taşıyabilmektedir. Köprülü vinçler, 1 ile 40 ton arasındaki yükleri rahatlıkla kaldırabilmektedir. Kule vinçler, 0,3 ton ile 10 ton arasındaki yükleri kaldırıp hareket ettirebilmektedir. Teleskopik bomlu vinçler ise 15 ile 55 ton arasındaki yük kapasiteleriyle birlikte tercih edilebilmektedir. Bu bağlamda vinç seçimleri tamamen yükün ağırlığıyla doğru orantılı olarak belirlenmelidir.
Vinçler, belirli bir süre kullanıldıktan sonra periyodik olarak bakım ihtiyacı duyan araçlardan biridir. Bu bakımların yaptırılmaması hâlinde maddi kayıplar başta olmak üzere çeşitli iş kazalarına neden olabilmektedir. Peki vinç bakımı nerede yapılır? Vinç bakımları sadece belirlenen yetkinliğe sahip kişi veya firmalar tarafından yapılabilmektedir.
“Vinç bakımı nasıl olur?” diye sorulacak olursa bu işlemlerinde sırasıyla dişli çark sistemi, vinç şanzıman yağı ve elektronik aksanlar kontrol edilmektedir. Fenni veya periyodik bakımlarının uzmanlar tarafından yapılması gerektiği vinç kontrol işlemleri, araçların uzun ömürlü çalışabilmeleri açısından son derece önemlidir. Periyodik bakımlar en az 3 ayda 1 olacak şekilde gerçekleştirilmelidir. Bizim Vinç gibi sektörün öncü firmaları tarafından yapılabilen bu işlemlerde dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. Yapılan bakımlar sonrasında değiştirilen parçaların garantili olması ve satış sonrası destek sunması gibi detaylar bu sürecin belirleyici özellikleri arasındadır. Aynı zamanda değiştirilecek olan parçaların kalitesi veya doğru bir şekilde monte edilmesi de son derece önemlidir.